Nafaka Artırım Davası

 

Nafaka Artırım Davası Nedir?

Nafaka artırım davası, nafaka alacaklısının, nafaka borçlusundan nafaka miktarının artırılmasını talep ettiği davadır. Boşanma sonrası belirlenen nafaka miktarı zaman içinde değişen ekonomik koşullar, bireylerin mali durumu, sağlık sorunları veya çocuğun eğitim gibi ihtiyaçların artması gibi sebeplerle yetersiz kalabilir. Nafaka alacaklısı bu durum karşısında, nafakanın artırılması için mahkemeye başvurabilir.

Nafaka artırım davası, bir önceki nafaka kararından sonra şartların değişmesi sonucu doğar. Mahkeme, talep edilen artışı, tarafların mali durumlarını ve sosyal şartları göz önünde bulundurarak değerlendirecektir. Bu davalar, birçok aile hukuku davası gibi, değişen yaşam koşullarına göre yeni düzenlemeler yapmayı amaçlar.

Nafaka Çeşitleri ve Artırım Sebepleri

Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre dört ana tür nafaka vardır. Bu nafakalar, tarafların ekonomik durumlarına, sosyal koşullarına ve çocukların ihtiyaçlarına göre şekillenir. Bu nafaka türleri şunlardır:

1. Tedbir Nafakası
   Boşanma davası sürecinde, bir tarafın geçim sıkıntısına düşmemesi için mahkeme tarafından verilen geçici nafakadır. Genellikle, boşanma süreci devam ederken, taraflardan birinin maddi gücünü kaybetmemesi amacıyla belirlenir.

2. Yoksulluk Nafakası
   Boşanma nedeniyle bir taraf yoksulluğa düşüyorsa, diğer tarafın kendisine yardım etmesi amacıyla belirlenir. Yoksulluk nafakasında, kusur durumu da dikkate alınır. Kusuru daha ağır olan taraf nafaka ödeme yükümlülüğünden muaf olabilir.

3. İştirak Nafakası
   Boşanmış eşlerin çocuklarının bakım ve eğitim masrafları için ödenen nafakadır. Çocukların velayetini elinde bulunduran taraf, diğer eşten bu nafakayı talep edebilir. Çocuğun yaşı, okula gitmesi ve genel ihtiyaçları, nafaka miktarını etkileyen faktörlerdir.

4. Yardım Nafakası
   Bu tür nafaka, yoksulluk durumunda olan bir kişinin (alt-soy veya üst-soy) nafaka alacaklısı olarak, doğrudan eşe ödenmez. Aile üyelerine ödenen bir yardım türüdür.

Nafaka artırımı genellikle bu dört nafaka türü için talep edilebilir. Özellikle, ekonomik koşulların değişmesi, nafaka alacaklısının artan ihtiyaçları ve nafaka borçlusunun gelirinde meydana gelen artış, artırım talebini doğurur. Ayrıca, çocuğun eğitim masraflarının artması da iştirak nafakasının artırılmasına neden olabilir.

Nafaka Artırım Davasının Şartları

Nafaka artırım davası açabilmek için bazı şartların yerine gelmesi gerekmektedir. Bu şartlar, nafaka borçlusunun ekonomik durumunun iyileşmesi ve nafaka alacaklısının ihtiyaçlarının artması gibi unsurları içerir. İşte nafaka artırımı talep edebilmek için gereken şartlar:

1. Nafaka Alacaklısının İhtiyaçlarının Artması
   Nafaka alacaklısının yaşam giderlerinin artması, örneğin sağlık sorunları, çocuk eğitim masraflarının yükselmesi gibi durumlar, nafaka artırımı talebini haklı kılabilir.

2. Mevcut Nafakanın Yetersiz Kalması
   Mevcut nafakanın, nafaka alacaklısının temel ihtiyaçlarını karşılayacak seviyede olmaması, artırım talebini doğurur. Bu, özellikle yüksek enflasyon, yaşam standartlarındaki değişimler veya yeni ekonomik şartlar altında geçerlidir.

3. Nafaka Borçlusunun Ekonomik Durumunda Artış Olması
   Nafaka borçlusunun gelirinde önemli bir artış yaşanmışsa, bu durum nafaka alacaklısının nafakasının artırılmasını talep etmesi için geçerli bir sebep olabilir.

4. Tarafların Mali Durumundaki Değişiklikler
   Tarafların maddi durumları değişmişse, bir tarafın gelirinde artış ya da diğerinin giderlerinde artış varsa, nafakanın artırılması gerekebilir.

5. Nafakanın Artırımına İlişkin Gerekçelerin Mahkemeye Sunulması
   Mahkemeye sunulacak olan gerekçeler, tarafların yaşam koşullarındaki değişiklikleri kanıtlayacak nitelikte olmalıdır. Bu gerekçelerin hakimin takdirine sunulması, davanın kabul edilmesinde önemli bir rol oynar.

Nafaka Artırım Davasının Başlatılması

Nafaka artırım davası, önceden verilmiş bir nafaka kararı varsa ve mevcut nafaka miktarı zamanın şartlarına göre yetersiz kalıyorsa açılabilir. Bu tür davalar, özellikle ekonomik değişikliklerin hızla gerçekleştiği dönemlerde daha sık görülür. Nafaka alacaklısı, artırım talebini mahkemeye başvurarak gerçekleştirebilir.

Mahkeme, talep edilen artış miktarını, tarafların mevcut ekonomik durumunu, sosyal koşullarını ve nafakanın alım gücünü dikkate alarak belirler. Ayrıca, nafaka artırımı için genellikle Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranları gibi ekonomik göstergeler dikkate alınır.

Nafaka Artırım Davasında Hangi Kişiler Başvurabilir?

Nafaka artırımı davasını, nafaka alacaklısı başlatabilir. Boşanmış eşler için yoksulluk nafakası ve çocuklar için iştirak nafakası talep edilebilir. Nafaka artırımına başvuran kişi, nafakanın artırılmasını talep edebilecek bir pozisyonda olmalıdır. Nafaka borçlusu, yalnızca nafaka miktarının azaltılması için dava açabilir.

Özellikle çocuğun eğitim masraflarının arttığı durumlarda, çocuğun velayetini elinde bulunduran kişi nafaka artırım talebinde bulunabilir. Ayrıca, nafaka alacaklısının sağlık durumu kötüleşirse, tedavi masraflarını karşılamak için nafaka artırım davası açması mümkündür.

Nafaka Artırımında Dikkate Alınan Faktörler

Mahkeme, nafaka artırımı kararı verirken birçok faktörü göz önünde bulundurur. Bu faktörler, tarafların mali durumlarının değişmesini, nafaka alacaklısının artan ihtiyaçlarını ve nafaka borçlusunun ödeme gücündeki artışı içerir. Ayrıca, ekonomik göstergeler, enflasyon oranları ve zamanın sosyal koşulları da dikkate alınır.

1. Eşlerin Mali Durumu
   Nafaka artırım davası, eşlerin mali gücü değiştiğinde açılabilir. Nafaka borçlusunun gelirinde bir artış olmuşsa, nafaka artışı talep edilebilir.

2. Çocukların Eğitim ve Diğer Masrafları
   İştirak nafakasının artırılması gerektiği durumlar, çocuğun eğitim masraflarının yükselmesi gibi durumlardır. Ayrıca, çocuğun özel okula gitmesi veya ek kurslara yazılması gibi ihtiyaçlar da nafakanın artırılmasını gerektirebilir.

3. Ekonomik ve Sosyal Koşullar
   Ekonomik kriz, enflasyon gibi faktörler de nafaka artırımını etkileyebilir. Bu gibi koşullarda, nafaka miktarı artış gösterebilir.

4. Nafaka Yükümlüsünün Maddi Durumundaki Artış
   Nafaka borçlusunun gelirinin artması, nafaka alacaklısının haklı bir şekilde artırım talep etmesini sağlayabilir.

Nafaka Artırım Miktarının Hesaplanması

Nafaka artırım miktarları, Yargıtay kararları doğrultusunda, genellikle Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıklamış olduğu ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) oranına dayandırılarak belirlenir. ÜFE oranı, her yıl açıklanan bir ekonomik göstergedir ve nafaka artışı bu oran üzerinden yapılır. Ancak, her nafaka artırım davasında hakim, artırım oranını belirlerken hakkaniyet ilkesini de göz önünde bulundurur.

Bazı durumlarda, nafaka miktarının her yıl belirli bir oranda artacağına dair bir karar verilebilir. Bu, sürekli olarak tekrar dava açmak zorunda kalmamak için tercih edilebilir.

Nafaka Artırım Davasında Mahkemenin Karar Süreci

Nafaka artırım davaları, genellikle basit yargılama usulüne tabidir.

Taraflar arasında uzlaşma sağlanamazsa, mahkeme dosyayı inceleyerek tarafların mali durumlarını, nafaka miktarını ve artırma talebini değerlendirir. Davalı tarafın gelir durumuna, nafaka alacaklısının yaşam şartlarına ve nafakanın yetersizliğine bakarak karar verir.

Mahkeme, çoğu zaman nafaka miktarını belirlemeden önce tarafların mali durumunu, gelir-gider dengesini incelemek için mali rapor alır. Bu raporlar, mahkemenin doğru bir karar vermesine yardımcı olur.