I. Kira Artış Oranı Nedir?
Kira Artış Oranı Nedir?
Kira artış oranı, konut ve çatılı işyeri kiralarında, yeni kira döneminde uygulanacak artış miktarını belirten bir orandır. Türkiye’de kira artış oranı, Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) göre belirli yasal sınırlamalara tabidir. Bu sınırlamalar, kiracının korunması amacıyla getirilmiştir.
Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir?
Kira artış oranı, kiraya veren ve kiracı arasında yazılı bir sözleşme varsa, bu sözleşmede belirtilen şartlara göre belirlenir. Eğer sözleşmede bir oran belirtilmemişse veya yazılı bir belge yoksa, kiraya veren, Sulh Hukuk Mahkemesi’nde kira tespit davası açarak artış oranını belirletmek zorundadır.
Kira Tespit Davası Açma İhtimalleri
Kira sözleşmesinde artış oranı belirtilmemişse: Kiraya veren, yasal artış oranını uygulamak için kira tespit davası açmak zorundadır. Kiracı, yeni dönem kira bedelini mahkeme kararına göre ödemekle yükümlüdür.
Kiracı daha düşük bir artış yapmışsa: Kiracı, sözleşmede belirtilen artış oranından daha düşük bir bedel ödemeyi tercih ederse, kiraya veren geriye dönük kira farklarını talep edebilir. Bu durumda, kiraya veren yine kira tespit davası açarak eksik ödenen miktarları talep edebilir.
Sözleşmede belirtilen oran yasal sınırı aşarsa: Eğer kiracı ve kiraya veren arasında kararlaştırılan kira artış oranı yasal sınırın üzerinde ise, kiraya veren yine kira tespit davası açabilir. Ancak bu durumda, kiracı sadece yasal oran üzerinden artış yapmakla yükümlü olacaktır.
5 Yıl Sonra Kira Bedeli Belirleme Davası
Kiracı, kira sözleşmesinin başlangıcından itibaren 5 yıl içinde, kira bedelinin belirlenmesi amacıyla dava açabilir. Bu süre zarfında, kiraya verenin kirayı artırma hakkı, yalnızca yasal artış oranına göre sınırlıdır. Ancak 5 yılın dolmasının ardından, kiraya veren mevcut kira bedelini yeniden belirletmek için mahkemeye başvurabilir. Bu durumda, kira bedeli, güncel piyasa koşullarına ve yasal artış oranlarına göre belirlenecektir.
Yasal Kira Artış Oranı
Yasal kira artış oranı, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan on iki aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artış oranına dayanır. 2 Temmuz 2024 tarihinden itibaren %25’lik artış sınırı kalkmıştır. Bu tarihten sonra, kira artış oranları tamamen TÜFE’ye göre belirlenecek ve kiraya verenler, yasal artış oranını aşarak artış yapma hakkına sahip olacaklardır.
Sözleşmede Kira Artış Oranı Belirtilmişse
Kiracı ile kiraya veren arasında bir kira artış oranı belirlenmişse, bu oran yasal sınırların altında veya üstünde olabilir. Kiracı lehine olan oran geçerlidir. Eğer sözleşmede belirtilen oran yasal oranın üzerinde ise, kiracı sadece yasal oran üzerinden artış yapmakla yükümlüdür. Sözleşmede belirtilen oran yasal oranla aynı veya daha düşükse, o oran geçerli olur.
Kira Artışında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kiracının, belirlenen artış oranını kabul ettiğine dair yazılı bir belge yoksa, kiraya veren geçmiş kira farklarını talep edebilir. Kiracıların yeni dönem kira bedellerini, sözleşmede belirtilen oranları göz önünde bulundurarak ve herhangi bir belirsizlikten kaçınarak ödemesi önemlidir.
Sonuç
Kira artış oranı, kiracı ve kiraya veren arasındaki ilişkinin adil bir şekilde sürdürülmesi için önemli bir unsurdur. Kira tespit davası, kiracının ve kiraya verenin haklarını korumak için önemli bir araçtır. 5 yıl sonra kira bedeli belirleme davası açma hakkı, kiracının sözleşmenin yenilenmesinde adil bir ücret talep etme imkanı sağlar. Yasal düzenlemeler, kiracıların haklarını korumayı amaçlar; bu nedenle kiracıların haklarını bilmeleri ve gerektiğinde hukuki destek almaları önemlidir.
