Alacak-verecek ilişkileri, günlük hayatın ve ticari faaliyetlerin doğal bir parçasıdır. Ancak, bazen borçlu kişiler ödemelerini zamanında yapmayabilir veya borcun varlığını reddedebilir. Böyle durumlarda alacaklılar, haklarını aramak ve alacaklarını tahsil etmek için yasal yollara başvurmak zorunda kalabilirler. İşte bu yollardan biri de “ilamsız icra takibi”dir.
İcra Takibi Nedir?
İcra takibi, alacaklıların, borçlulara karşı yasal yollardan alacaklarını tahsil etmek için başvurdukları bir süreçtir. Bu süreçte, devlet, alacaklının talebi üzerine devreye girer ve borçlunun malvarlığı üzerinde haciz işlemleri uygulayarak alacağın tahsil edilmesini sağlar.
İcra takibi, “ilamlı” ve “ilamsız” olmak üzere ikiye ayrılır. İlamlı icra takibi, bir mahkeme kararına dayanırken, ilamsız icra takibi, mahkeme kararı olmadan doğrudan icra müdürlüğüne başvurularak gerçekleştirilir.
İlamsız İcra Takibi Nedir?
İlamsız icra takibi, alacaklının elinde bir mahkeme kararı veya kambiyo senedi gibi resmi bir belge olmasa bile, alacağını tahsil etmek için başvurabileceği bir yoldur. Bu yöntem, özellikle alacağın miktarı küçük veya alacağın ispatı zor olduğunda tercih edilir.
İlamsız icra takibinde, alacaklı, borçlunun yerleşim yeri veya borcun ifa edileceği yerdeki icra müdürlüğüne başvurarak “ödeme emri” talebinde bulunur. İcra müdürlüğü, ödeme emrini borçluya tebliğ eder ve borçluya 7 gün içinde borcunu ödeme veya itiraz etme hakkı tanır.
İlamsız İcra Takibine İtiraz
Borçlu, ödeme emrine 7 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz dilekçesinde, borcun olmadığını, borcun miktarının veya vadesinin yanlış olduğunu veya borcun ödendiğini iddia edebilir. İtirazın kabul edilmesi halinde, icra takibi durur ve alacaklı, itirazın kaldırılması ya da iptali için mahkemeye başvurmak zorunda kalır.
İlamsız İcra Takibinde Yapılacak İşlemler
İlamsız icra takibinde, borçlu ödeme emrine itiraz etmez veya itirazı reddedilirse, alacaklı haciz işlemleri başlatabilir. Haciz işlemleri, borçlunun malvarlığı üzerinde haciz konulması ve bu malların satılarak alacağın tahsil edilmesini sağlar.
İlamsız İcra Takibinde Yetkili İcra Müdürlüğü
İlamsız icra takibinde yetkili icra müdürlüğü, kural olarak borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesidir. Ancak, sözleşmeden kaynaklanan alacaklarda, sözleşmenin ifa edileceği yerdeki icra dairesi de yetkili olabilir.
İlamsız İcra Takibinin Türleri
İlamsız icra takibi, üç farklı şekilde yapılabilir:
- Genel haciz yolu: En yaygın kullanılan yöntemdir ve her türlü para alacağı için uygulanabilir.
- Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu: Çek, bono ve poliçe gibi kambiyo senetlerine dayalı alacaklar için kullanılır. Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde icra hukuk mahkemesinde itiraz yoluna başvurulması ya da 10 gün içerisinde borcun ödenmesi gerekmektedir. İcra mahkemesine yapılan itiraz tek başına icra takibini durdurmaz. İcra takibinin durması için mahkemeden tedbir kararı talep etmek gerekmektedir.
- Kiralanan taşınmazların tahliyesi: Kiracının kira borcunu ödememesi durumunda, kiralayanın taşınmazı tahliye ettirebilmesi için kullanılır.
İlamsız İcra Takibinin Avantajları ve Dezavantajları
İlamsız icra takibinin avantajları şunlardır:
- Hızlı ve etkili bir yöntemdir.
- Mahkeme kararı gerektirmez.
Dezavantajları ise şunlardır:
- Borçlu tarafından kolayca itiraz edilebilir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu hariç yapılan itirazlar icra takibini durdurur.
- İtiraz sonucu takip durduğunda dava yoluna gidilmelidir.
