Alkollü Araç Kullanmanın Cezası
Alkollü araç kullanmak, trafik güvenliğini tehlikeye atan ciddi bir suçtur ve hem sürücü hem de çevresindekiler için ölümcül sonuçlar doğurabilir. Türkiye’de alkollü araç kullanımı, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanun, alkollü araç kullananları para cezası, ehliyetine el konulması ve hatta hapis cezası gibi çeşitli cezalarla karşı karşıya bırakır.
Alkollü Araç Kullanmak Ne Demektir?
Peki, alkollü araç kullanmak tam olarak ne anlama gelir? Yasal olarak, bir sürücünün kanındaki alkol oranı 0,50 promilin üzerindeyse alkollü araç kullanmış sayılır. Bu, bir litre kanda yarım gram alkole eşittir. Ticari araç sürücüleri ve kamu hizmetinde çalışan sürücüler için bu sınır daha da düşüktür ve 0,20 promil olarak belirlenmiştir. Sürücünün alkol seviyesi, alkolmetre adı verilen bir cihazla veya kan testi ile ölçülür.
Alkollü Araç Kullanmanın Cezaları Nelerdir?
Alkollü araç kullanmanın cezaları, sürücünün daha önce alkollü araç kullanıp kullanmadığına ve alkol seviyesine göre değişir.
- İlk Kez Alkollü Araç Kullanma Cezası: 2024 yılı itibarıyla, ilk kez alkollü araç kullanan sürücülere 6.439 TL para cezası uygulanır. Ayrıca, sürücünün ehliyetine 6 ay süreyle el konulur ve aracı trafikten men edilir.
- İkinci Kez Alkollü Araç Kullanma Cezası: Eğer sürücü 5 yıl içinde ikinci kez alkollü araç kullanırken yakalanırsa, ceza miktarı artar. Bu durumda, sürücü 8.075 TL para cezası ödemek zorunda kalır. Ehliyetine el konulma süresi de 2 yıla çıkar ve araç yine trafikten men edilir.
- Üçüncü Kez Alkollü Araç Kullanma Cezası: 5 yıl içinde üçüncü kez alkollü araç kullanma suçu işleyen sürücüler, en ağır cezalarla karşı karşıya kalır. Bu durumda, para cezası 12.977 TL’ye yükselir ve ehliyet 5 yıl süreyle geri alınır. Ayrıca, sürücü 6 aydan az olmamak üzere hapis cezası alabilir.
1.0 Promilin Üzerinde Alkollü Araç Kullanma ve Trafik Güvenliğini Tehlikeye Atma Suçu (TCK 179) Yargılama Usulü
Yukarıda bahsedilen cezaların yanı sıra, sürücünün kanındaki alkol oranının 1.0 promil üzerinde olduğunun tespit edilmesi halinde Karayolları Trafik Kanunu’nun 46/8.maddesine göre Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesi uyarınca kamu davası ikame edilir. Bu suç, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörmektedir.
Uygulamada alkollü araç kullanma nedeniyle TCK m.179 kapsamında yapılan yargılamalar 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 250. maddesinde yer alan Seri Muhakeme usulüne göre yapılır. Buna göre Savcılık makamı, suça ilişkin seri muhakeme usulüne göre yargılama için davet tutanağı düzenleyerek ilgiliye gönderir. Uygulamada, kişinin kayıtlı telefon numarası üzerinden de ulaşım sağlanmaktadır. Söz konusu davette şahsın seri muhakeme için belirlenen tarihte Savcılık makamında olması gerektiği, aksi taktirde seri muhakemeden vazgeçmiş sayılacağı belirtilir. Seri muhakemenin avantajı, muhakemenin kabulü halinde öngörülen cezada yarı oranında indirim yapılmasıdır. Şahsın seri muhakemeyi kabul etmesi halinde seri muhakeme kabul tutanağı düzenlenir. Akabinde Savcılık Makamı tarafından Asliye Ceza Mahkemesine hitabe talepname düzenlenerek şahıs hükmün kurulması için Asliye Ceza Mahkemesine sevk edilir. Asliye Ceza Mahkemesinde, şahsın seri muhakeme yargılaması çerçevesinde sunulan teklifi kabul edip etmediği sorulur ve şahsın kabulü halinde talepname doğrultusunda hüküm kurulur.
Alkolmetrenin (Alkol Cihazı) Hatalı Ölçüm Yapması Halinde Yapılacaklar
Bazı durumlarda kişilerin alkol seviyesinin (promil) tespiti için kullanılan alkolmetre cihazı hatalı ölçüm yapabilir. Bu durum kimi zaman hiç alkol kullanılmamasına rağmen alkollü çıkarma ya da daha fazla promil çıkarma şeklinde olabilir. Bu durumda şahıs durumu kabul etmediğini ölçümü yapan görevli memura bildirerek hastaneye sevkini istemelidir. Görevli memurların konuya olumsuz yaklaşması durumundaysa şahıs vakit kaybetmeksizin bir devlet hastanesine başvurarak kanındaki alkol seviyesinin ölçümünü talep etmelidir. Hastane tarafından kan numunesinin incelenmesi sonucu düzenlenecek Laboratuvar Sonuç Raporu’nda kanın alındığı saat ve dakika ve kanda bulunan alkol miktarı belirtilir. Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına göre kandaki alkol miktarının her saat 0.15 promil düştüğü kabul edilir. Konuya ilişkin;
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2017/12-712 E. 2019/470 K. Sayılı ve 11.6.2019 tarihli kararında;
”…Promil, alınan alkolün bin mililitre (1 litre) kandaki oranını gram cinsinden gösteren ölçü birimidir. Alkolün ağırlığı, kanın ise hacmi dikkate alınarak kurulan orantı üzerinden kandaki alkolün promil cinsinden seviyesi belirlenir. Adli Tıp Kurumu 5. İhtisas Kurulunca vücuda alınan etil alkolün kandaki seviyesinin ortalama olarak saatte 0,15 promil azaldığının tıbben bilindiği belirtilmektedir.
Bilimsel olarak kanda bulunan belirli bir alkol oranının her insanda aynı sonuca yol açtığı söylenemez. Bunda kişinin bünyesel özellikleri, yaşı, cinsiyeti, alkol kullanma sıklığı vb. etmenler rol oynamaktadır. Bu nedenle kişinin kullandığı alkolün güvenli araç kullanma yeteneğini ortadan kaldırıp kaldırmadığı yönünden somut olaydaki durumun araştırılması gerekmektedir. Önemli olan, suç oluşturduğu kabul edilen davranışın icra edildiği sırada kişinin kanındaki alkol oranıdır. Kandaki alkol oranının her saat için ortalama 0,15 promil azaldığının bilimsel olarak kabul edilmesi nedeniyle olaydan sonraki saatlerde yapılacak ölçümlerde bu hususun gözetilmesi gerekir…”
Cezalarda İndirim ve Ödeme
Alkollü araç kullanma idari para cezaları, 15 gün içinde ödenirse %25 indirimli olarak uygulanır. Ödemeler, Vergi Dairesi, PTT şubeleri ve belirli bankalar aracılığıyla yapılabilir.
Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi
Bazı durumlarda, alkollü araç kullanmaktan dolayı verilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir. Bu, suçun işlenmesindeki koşullar, suçlunun kişiliği ve sosyal durumu gibi faktörlere bağlıdır. Örneğin, hapis cezası 30 gün veya daha az ise ve suçlu daha önce hapis cezası almamışsa, hakim hapis cezasını adli para cezasına çevirmek zorundadır.
Benzer Yazılar:
