Yüz kızartıcı suç” ifadesi, Türk hukuk sisteminde belirli suçları işleyen kişilerin toplum nezdinde saygınlığını kaybettiği ve bazı haklarını kullanamaz hale geldiği bir durumu ifade eder. Bu suçlar, genellikle ahlaki değerlere aykırı ve toplum vicdanını yaralayan suçlar olarak kabul edilir.
Yüz Kızartıcı Suç Kavramı
“Yüz kızartıcı suçlar” şeklinde bir kategori, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) açıkça tanımlanmamıştır. Ancak, bu kavram Anayasa’da, Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer bazı özel kanunlarda geçmektedir. Bu kanunlarda, yüz kızartıcı suçlar genellikle sayma yoluyla belirtilmiş ve bu suçları işleyenlerin belirli hakları kullanmasının engellendiği hüküm altına alınmıştır.
Yüz Kızartıcı Suçlar Nelerdir?
Yüz kızartıcı suçlar olarak kabul edilen suçlar arasında şunlar sayılabilir:
- Hırsızlık
- Dolandırıcılık
- Güveni kötüye kullanma
- Rüşvet
- İrtikap
- Zimmet
- Sahtecilik (özel belgede, resmi evrakta, parada, kıymetli damgada)
- Hileli iflas
- İhaleye fesat karıştırma
- Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama
- Kaçakçılık
Bu suçlar, genellikle mala karşı suçlar, görevi kötüye kullanma suçları ve toplum düzenini bozan suçlar olarak sınıflandırılabilir.
Yüz Kızartıcı Suçların Hukuki Sonuçları
Yüz kızartıcı suçları işleyen kişiler, TCK’da öngörülen cezaların yanı sıra, bazı haklarını da kaybedebilirler. Bu haklar arasında:
- Devlet memuru olma hakkı: Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyenler, Devlet Memurları Kanunu’na göre devlet memuru olamazlar.
- Seçme ve seçilme hakkı: Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyenler, belirli bir süre için seçme ve seçilme haklarını kaybedebilirler.
- Bazı meslekleri yapma hakkı: Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyenler, avukatlık, noterlik, muhasebecilik gibi bazı meslekleri yapamazlar.
- Silah taşıma ve bulundurma hakkı: Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyenler, silah taşıma ve bulundurma izni alamazlar.
Yüz Kızartıcı Suçların Silinmesi
Yüz kızartıcı suçlar, adli sicil kaydından silinir ancak arşiv kaydında belirli bir süre daha saklanır. Arşiv kaydının silinmesi için, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nda belirtilen şartların gerçekleşmesi gerekir. Bu şartlar arasında, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir sürenin geçmesi, yasaklanmış hakların geri verilmesi ve ilgilinin ölümü gibi durumlar yer almaktadır.
Yüz Kızartıcı Suçların Memuriyete Etkisi
Yüz kızartıcı suçlar, sadece cezai yaptırımlar doğurmakla kalmaz, aynı zamanda kişinin kamu hizmetine girmesini veya kamu hizmetinde kalmasını da engelleyebilir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurluğa girişte aranan şartları düzenlemiştir ve bu şartlar arasında “yüz kızartıcı suçlardan mahkum olmamak” da yer almaktadır.
Memurluğa Girişte Engel
Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 5. fıkrası, memurluğa alınacaklarda aranan şartlardan birinin “Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak” olduğunu belirtmektedir.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere, yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyen kişiler, devlet memuru olamazlar. Bu yasak, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir sürenin geçmesi veya affa uğranması durumunda bile geçerlidir.
Memuriyetten Çıkarma
Bir kişi, memurluğa atandıktan sonra yüz kızartıcı bir suç işlemesi veya memurluğa atanmadan önce işlediği yüz kızartıcı bir suçun ortaya çıkması halinde, memurluktan çıkarılabilir. Bu durum, 657 sayılı Kanun’un 125. maddesinde düzenlenmiştir.
Yüz Kızartıcı Suçların Memuriyete Etkisinin Gerekçesi
Yüz kızartıcı suçların memuriyete etkisinin temel gerekçesi, kamu hizmetinin dürüstlük ve güven ilkelerine dayanması zorunluluğudur. Yüz kızartıcı suçlar işleyen kişilerin, kamu görevi yaparken de aynı suçları işleyebileceği veya kamu güvenini sarsabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, bu kişilerin kamu hizmetine alınmaması veya kamu hizmetinden çıkarılması öngörülmüştür.
Yüz Kızartıcı Suçlar ve Güvenlik Soruşturması
Devlet memurluğuna alınacak kişiler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmaktadır. Bu soruşturma ve araştırma kapsamında, kişinin daha önce yüz kızartıcı bir suç işleyip işlemediği de incelenir. Eğer kişinin yüz kızartıcı bir suçtan mahkumiyeti tespit edilirse, memurluğa alınması engellenir.
Benzer Yazılar:
